(ถัดจากนี้อาจมีสปอยล์ครับ ใครไม่อยากทราบหยุดอ่านก่อนได้นะครับ บอกได้คร่าวๆ ว่าหนังดีน่าดู ตามนั้นนะ ^_^)

ว่าตามจริงตัวละครในเรื่องนี้ก็คือมนุษย์ธรรมดาครับ ไม่มีใครดีหมดหรือร้ายหมด อย่างตัวไคล์เองเขาก็ไม่ใช่คนที่ดีเด่อะไร เขาแค่คนธรรมดาที่ไม่ได้มีเงินมากมาย แต่ก็พยายามปั่นเงินที่มีให้มากขึ้น ตามกระแสเรื่องหุ้นที่สังคมตีกันขึ้นมา เขาก็เลยมีความหวัง และพร้อมจะทุ่มทุกอย่างเพื่อชีวิตที่ดีกว่า

แต่พอหมด ทุกอย่างก็จบ ชีวิตก็แย่กว่าเดิม และที่แย่มากๆ คือ เขาไม่รู้เลยว่าเขาหมดตัวได้ยังไง มันเกิดอะไรขึ้น ทำไมจู่ๆ เขาและคนเล่นหุ้นตัวนี้ (มูลค่ากว่า $800 ล้าน) ถึงสูญกันหมด ครั้นพอมีคนออกมาชี้แจงก็แทบจะเหมือนไม่ได้ชี้แจงเลยครับ เพราะบอกแค่ว่า “อ๋อ มันคือความผิดพลาด มันสุดวิสัย เราพยายามเต็มที่แล้ว”

เราเจอคำอธิบายลักษณะนี้กันตลอดครับ ไม่ใช่เฉพาะในวงการค้าหุ้นเท่านั้น แต่แทบจะทุกวงการเลยก็ว่าได้ ทั้งภาครัฐและเอกชน หรือกระทั่งคนธรรมดาเดินดินคนมากมายมักจะใช้ประโยชน์จาก “การแก้ตัว” มากกว่า “การแก้ไข”

ไม่ต้องอื่นไกลครับ อย่างน้ำท่วมเป็นต้น คือมันคงไม่ใช่แค่ท่อตัน, ระบายไม่ทัน, ขยะไปติด คือมันคงไม่ใช่แค่นั้นน่ะ มันมีเรื่องตึกที่เพิ่มขึ้น, เมืองที่เป็นปูนมากกว่าดิน และการบริหารจัดการน้ำที่ “ไม่ทันและไม่เข้ายุคสมัย”

ประมาณว่าเมื่อก่อน ท่อแค่นี้ก็พอระบายแล้ว แต่ตอนนี้ประชากรในเมืองเพิ่มขึ้น คอนโดมีตั้งเท่าไร การใช้น้ำเพิ่มขึ้นเท่าไร? การบริหารจัดการน้ำต้องเพิ่มอีกเท่าไร? ไหนจะพื้นดินที่กลายเป็นถนนหรือปูนอีก มันมีมากขึ้นเท่าไร? เอาแค่ดูจากเรื่องพวกนี้ การรองรับน้ำและจัดการน้ำมันก็ต้องเปลี่ยนไปแล้วครับ วิธีเดิมๆ มันใช้ไม่ได้ตลอดศกหรอก

แต่แล้วพวกเรามักจะทำอะไรครับหลังเจอเรื่องพวกนี้… เราปล่อยผ่าน เราหยวนๆ เรา “ช่างมัน” จนปัญหาที่มีมันไม่ได้รับการแก้ไข และตัวปัญหาที่ชอบ “แก้ตัวด้วยข้ออ้าง” พอเจอแบบนี้ก็จะเหลิง เขาจะงัดข้ออ้างมาใช้อีกในครั้งต่อๆ ไป ส่วนเราส่วนใหญ่ก็จะชินกับเรื่องพวกนี้ไปทีละนิด แล้วพอไม่มีใครท้วงหรือทวงถาม ปัญหาเดิมก็ไม่หาย ปัญหาใหม่ก็ตามมา จาก 1 เป็น 2, จาก 100 เป็น 1,000

ปัญหามากมายที่เราเผชิญอยู่ทุกวันนี้คือตะกอนของปัญหาเดิมๆ ที่มีแต่จะเพิ่มขึ้นและเพิ่มขึ้น ทั้งหมดก็เพราะ “เราไม่พยายามตั้งคำถาม” ไม่พยายามหาคำตอบ ไม่พยายามช่วยกันแก้ไข เราเอาหูไปหาเอาตาไปไร่ แล้วพอปัญหารุนแรงมากๆ ค่อยสะดุ้งตกใจ ซึ่งบางทีมันก็สายเกินไป และบางครั้งถ้าใครเกิดทนไม่ไหว เขาก็อาจจะระเบิดออกมาแบบที่ไคล์ทำ

ผมอาจไม่เห็นด้วยกับสิ่งที่ไคล์ทำทั้งหมด แต่ผมเห็นด้วยกับการตั้งคำถามน่ะครับ คือมันควรมีใครถามไหมว่าตกลงเงิน $800 ล้านมันไปไหน มันระเหยไปได้เองเหรอไง? หรือถ้าบอกว่าเป็นเพราะระบบมีปัญหา ก็แจกแจงมาว่าปัญหาคืออะไร ไม่ใช่แค่บอกว่า “มันผิดพลาดๆ” เป็นวาทกรรมซ้ำๆ ที่ตอบเหมือนไม่ตอบแบบนั้น

และพอถึงจุดหนึ่งหนังก็เริ่มเฉลยปมครับ ว่าจริงๆ ระบบมันไม่สามารถผิดพลาดขนาดนั้นได้หรอก มันผิดพลาดขนาดจะทำให้เงินหายไป $800 ล้านไมไ่ด้หรอก มีแต่ “คน” เท่านั้นแหละที่จะทำเรื่องใหญ่ขนาดนี้ได้

อันนี้ก็ทำให้ผมคิดน่ะครับ มันคือประเด็นที่ถูกพูดถึงหลายครั้งและมันน่าสนใจ (แต่ก็ดูเหมือนจะไม่มีใครสนใจแบบจริงๆ จังๆ) นั่นคือ ไม่ว่าจะระบบ กฎ กติกา หรือโปรแกรมคอมพิวเตอร์ต่างๆ มันถูกทำขึ้นโดยคนครับ มันคือ “เครื่องมือ” ชนิดหนึ่งที่เราใช้เพื่อสร้างสรรค์ก็ได้ ใช้เพื่อทำลายก็ได้

และที่สำคัญคือเราจะใช้เพื่อสร้างประโยชน์กับคนหมู่มากก็ได้ หรือใช้เพียงเพื่อสร้างประโยชน์ให้กับคนเพียงไม่กี่คนก็ได้เช่นกัน… ดังนั้นบางครั้ง “ระบบ” ก็ถูกใช้เพื่อเป็น “แพะรับบาปยุคดิจิตอล” ให้มนุษย์ผู้เป็นนายมันใช้เป็นข้ออ้าง เหยียบข้ามไป เพื่อปกปิดความผิดของตน

จากที่ผมเขียนมานั้น เราจะพบว่าพฤติกรรมอันน่ากลัวของมนุษย์ที่เป็นชนวนเหตุของปัญหามีอยู่ 2 แบบ (ในเรื่องนี้นะครับ)

แบบแรกคือเห็นปัญหา แต่ช่างมัน ปล่อยผ่าน หยวนๆ แบบนี้เกิดจากคนทั่วไปที่ต้องรับผลของปัญหา

กับแบบที่ 2 คือ เป็นพฤติกรรมของคนที่ก่อปัญหา เขารู้ว่าสิ่งที่ตนทำอาจเกิดปัญหา แต่ก็พร้อมทำเพื่อให้ตนเองได้ประโยชน์ แล้วก็ปล่อยให้ระบบ “หยวน” ของคนหมู่มากทำงานไป จากนั้นก็หา “ข้ออ้าง” มาปิดประเด็น แค่นี้เขาหรือเธอก็รอดไปอีกหน (บางครั้งก็รอดไปพร้อมเงินของคนมากมายอีกด้วย)
ยังไม่จบ พรุ่งนี้มาต่อกันครับ
รีวิวโดย ขุนหมื่นแสนสะท้าน